ΑΟΘ - Κεφάλαιο 3

H ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ

ΜΕΡΟΣ Α. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

1. Η Έννοια της Παραγωγής και τα Χαρακτηριστικά της

Τα οικονομικά αγαθά είναι αποτέλεσμα της διαδικασίας της παραγωγής.

Παραγωγή: Η διαδικασία με την οποία οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές μετατρέπονται (μετασχηματίζονται) σε αγαθά χρήσιμα για τον άνθρωπο.

Παραγωγική Διαδικασία
α. Συνειδητή προσπάθεια
β. αποτέλεσμα της: το Προϊόν

Χαρακτηριστικά Παραγωγικής Διαδικασίας:
(α) Συνειδητή προσπάθεια για κάποιο τελικό αποτέλεσμα (κοινώς τα προϊόντα δεν ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια…)
(β) Χρονική διάρκεια από τη στιγμή που θα χρησιμοποιηθούν οι παραγωγικοί συντελεστές μέχρι την παραγωγή του προϊόντος.
(γ) Τεχνολογική σχέση ανάμεσα στις ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών και την ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος.

Παραδείγματα: Γεωργικό προϊόν, Βιομηχανικό προϊόν, Υπηρεσίες

2. Ο Χρονικός Ορίζοντας της Επιχείρησης

Τη διαδικασία της παραγωγής αναλαμβάνουν οι επιχειρήσεις.
Οι επιχειρήσεις αποφασίζουν για (α) το είδος και (β) για τις αναλογίες των συντελεστών που μπορούν να συνδυαστούν για την παραγωγή των διάφορων προϊόντων.
Στις αποφάσεις της επιχείρησης σημαντικός παράγοντας είναι ο χρόνος.

Βραχυχρόνια Περίοδος Παραγωγής: Το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο η επιχείρηση ΔΕΝ μπορεί να μεταβάλει την ποσότητα ενός ή περισσότερων συντελεστών που χρησιμοποιεί.
Άρα έχουμε
(Α) ΣΤΑΘΕΡΟΥΣ συντελεστές παραγωγής
Η ποσότητα τους δεν μπορεί να μεταβληθεί στη βραχυχρόνια περίοδο (συνήθως η γη και ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός)
(Β) ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΥΣ συντελεστές παραγωγής
Η ποσότητα τους μπορεί να αυξομειωθεί (π.χ. Εργασία, πρώτες ύλες κλπ)

Μακροχρόνια Περίοδος Παραγωγής: Το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο η επιχείρηση μπορεί να μεταβάλει τις ποσότητες όλων των παραγωγικών συντελεστών. Άρα όλοι οι παραγωγικοί συντελεστές είναι μεταβλητοί.

Οι έννοιες της βραχυχρόνιας και της μακροχρόνιας περιόδου ΔΕΝ αντιστοιχούν σε κάποια συγκεκριμένη ημερολογιακή περίοδο. Η διάκριση γίνεται με βάση τη ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ προσαρμοστικότητας των συντελεστών που χρησιμοποιεί η κάθε επιχείρηση και αυτό εξαρτάται κυρίως από (α) το αντικείμενο και (β) το μέγεθος της επιχείρησης.

3. Η συνάρτηση Παραγωγής Q=f(L,K)

Η συνάρτηση παραγωγής εκφράζει τη σχέση που συνδέει τη ΜΕΓΙΣΤΗ ποσότητα προϊόντος, που μπορεί να παραχθεί σε ορισμένο χρόνο, με συγκεκριμένες ποσότητες συντελεστών και με δεδομένη τεχνολογία.

Στη συνάρτηση παραγωγής διακρίνουμε:
(1) την τεχνολογική σχέση ανάμεσα στις ποσότητες των συντελεστών που χρησιμοποιούνται και στην ποσότητα του προϊόντος.

(2) επίσης διακρίνουμε την παραγωγική αποτελεσματικότητα που είναι η καλύτερη δυνατή, αφού επιδίωξη των επιχειρήσεων είναι η παραγωγή όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων προϊόντος, με σκοπό το μέγιστο κέρδος.

Συνάρτηση Παραγωγής: Q=f(L,K)
Q: Ποσότητα παραγόμενου προϊόντος (Συνολικό Προϊόν)
f: Συνάρτηση Παραγωγής (ο τρόπος μετασχηματισμού των συντελεστών παραγωγής)
L: Εργασία
K: Κεφάλαιο

4. Συνολικό Προϊόν

Συνολικό Προϊόν (Total Product, TP ή Q) είναι η ποσότητα του προϊόντος που παράγεται, όταν οι ποσότητες όλων των άλλων συντελεστών παραμένουν σταθερές και μεταβάλλεται μόνο η ποσότητα του συντελεστή που μας ενδιαφέρει (συνήθως της εργασίας L).

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος: Εκφράζει τη σχέση ανάμεσα στο συνολικό προϊόν και στην ποσότητα του μεταβλητού συντελεστή (συνήθως L) για κάθε δεδομένη χρονική περίοδο. (στην αρχή αυξάνεται με αύξοντα ρυθμό, μετά αυξάνεται με φθίνοντα ρυθμό, φτάνει στο μέγιστο σημείο της και έπειτα μειώνεται).

5. Μέσο και Οριακό Προϊόν

Μέσο Προϊόν (Average Product, AP) είναι ο λόγος του συνολικού προϊόντος προς τις μονάδες του μεταβλητού συντελεστή. AP=Q/L

Καμπύλη Μέσου Προϊόντος: Περιγράφει τη σχέση ανάμεσα στην ποσότητα της εργασίας και στο αντίστοιχο μέσο προϊόν. (στην αρχή αυξάνεται και έπειτα μειώνεται).

Οριακό Προϊόν (Marginal Product, MP) είναι η μεταβολή που επέρχεται στο συνολικό προϊόν, όταν μεταβάλλεται ο μεταβλητός συντελεστής κατά μία μονάδα.
ΜΡ=ΔQ/ΔL


Καμπύλη Οριακού Προϊόντος: Περιγράφει τη σχέση ανάμεσα στην ποσότητα της εργασίας και στο αντίστοιχο οριακό προϊόν. (στην αρχή αυξάνεται και έπειτα μειώνεται).

ΠΡΟΣΟΧΗ: Το MP μετρά το ρυθμό μεταβολής του ΤΡ, εξαιτίας της προσθήκης κάθε φορά στην παραγωγή του τελευταίου εργάτη. (ΔΕΝ είναι το προϊόν που παράγει κάθε φορά ο συγκεκριμένος επιπλέον εργάτης, αλλά η μεταβολή που επέρχεται στις συνθήκες παραγωγής και συνεπώς στο συνολικό προϊόν, εξαιτίας της παρουσίας του επιπλέον εργάτη).

6. Ο Νόμος της Φθίνουσας ή Μη Ανάλογης Απόδοσης

Στην Βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, δηλαδή στην περίοδο που υπάρχει ένας τουλάχιστον σταθερός παραγωγικός συντελεστής, υπάρχει ένα σημείο μέχρι το οποίο η διαδοχική προσθήκη ίσων μονάδων του μεταβλητού συντελεστή (συνήθως της εργασίας) δίνει συνεχώς μεγαλύτερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν. Πέρα από το σημείο αυτό κάθε διαδοχική ίση αύξηση του μεταβλητού συντελεστή θα δίνει όλο και μικρότερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν, δηλαδή, το οριακό προϊόν (ΜΡ) του μεταβλητού συντελεστή αρχικά αυξάνεται και μετά μειώνεται.

i) Όταν το Οριακό Προϊόν μειώνεται, δεν αρχίζει συγχρόνως να μειώνεται το συνολικό προϊόν, Αντίθετα, συνεχίζει να αυξάνεται, αλλά με φθίνοντες ρυθμούς.

ii) Όταν ΜΡ=0 το ΤΡ παίρνει τη μέγιστη τιμή του.

iii) Η καμπύλη του οριακού προϊόντος τέμνει πάντοτε την καμπύλη του μέσου προϊόντος από πάνω προς τα κάτω στη μέγιστη τιμή του. (MP=maxAP)

iv) Οι μεταβολές του μέσου προϊόντος (ΑΡ) είναι μικρότερες από αυτές του οριακού προϊόντος (ΜΡ). Αυτό οφείλεται στο ότι το μέσο προϊόν ως μέσος όρος επηρεάζεται και από τις προηγούμενες μονάδες του μεταβλητού συντελεστή και του προϊόντος, ενώ το οριακό προϊόν μόνον από την τελευταία μεταβολή της εργασίας.

Ο Νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης είναι μια εμπειρική διατύπωση που ισχύει για κάθε παραγωγική διαδικασία. Ο Νόμος αυτός ισχύει, επειδή μεταβάλλονται οι αναλογίες που υπάρχουν κάθε φορά ανάμεσα στους σταθερούς και μεταβλητούς συντελεστές.

7. Η Επίδραση της Μεταβολής της Τεχνολογίας στην Παραγωγή

Ο Νόμος της Φθίνουσας Απόδοσης ισχύει στη βραχυχρόνια περίοδο με δεδομένη και αμετάβλητη τεχνολογία.

Αν η τεχνολογία μεταβληθεί, τότε έχουμε μεταβολή και στη συνάρτηση παραγωγής.

Βελτίωση της Τεχνολογίας: Με τις ίδιες ποσότητες παραγωγικών συντελεστών αυξάνεται η παραγόμενη ποσότητα.

Χειροτέρευση της Τεχνολογίας: Με τις ίδιες ποσότητες παραγωγικών συντελεστών μειώνεται η παραγόμενη ποσότητα.